Trường Đại học Ngoại ngữ, ĐHQGHN tổ chức Hội đồng đánh giá Seminar tổng thể luận án tiến sĩ của nghiên cứu sinh Bùi Thu Hà Ngành/chuyên ngành Ngôn ngữ Nga Khóa QH2022 đợt 2, cụ thể:

Đề tài: Cемантика и функционирование вида русского глагола и их передача во вьетнамском языке (на материале произведения Н.В. Гоголя «Мертвые души») Ngữ nghĩa và chức năng của thể động từ tiếng Nga và cách truyền đạt sang tiếng Việt (dựa trên ngữ liệu tác phẩm “Những linh hồn chết” của N.V. Gogol).

Chuyên ngành: Ngôn ngữ Nga

Mã số: 9220202.01

Cán bộ hướng dẫn:

PGS. TS. Vũ Thị Chín (HD chính)

Khuông Thị Thu Trang (HD phụ)

Thời gian: 14h00, Thứ Hai, ngày 25 tháng 8 năm 2025

Địa điểm: Phòng 509A1, Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội

Tóm tắt luận án bằng tiếng Nga, xin xem tại đây!

Tóm tắt luận án bằng tiếng Việt, xin xem tại đây!

Toàn văn luận án tại đây!  

THÔNG TIN LUẬN ÁN TIẾN SĨ 

1. Họ và tên nghiên cứu sinh: Bùi Thu Hà
2. Giới tính: Nữ
3. Ngày sinh: 08/ 08/ 1987
4. Nơi sinh: Thái Nguyên
5. Quyết định công nhận nghiên cứu sinh số: 2667/QĐ-ĐHNN ngày 24 tháng 11 năm 2022 của Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
6. Các thay đổi trong quá trình đào tạo: Quyết định số 1888/QĐ-ĐHNN ngày 16 tháng 8 năm 2023 của Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại ngữ về việc thay đổi cán bộ hướng dẫn luận án tiến sĩ cho nghiên cứu sinh Bùi Thu Hà.
7. Tên đề tài luận án: Cемантика и функционирование вида русского глагола и их передача во вьетнамском языке (на материале произведения Н.В. Гоголя «Мертвые души») (Ngữ nghĩa và chức năng của thể động từ tiếng Nga và cách truyền đạt sang tiếng Việt (dựa trên ngữ liệu tác phẩm “Những linh hồn chết” của N.V.Gogol))
8. Chuyên ngành: Ngôn ngữ Nga
9. Mã số: 9220202.01
10. Cán bộ hướng dẫn khoa học:

Cán bộ hướng dẫn 1:  PGS TS Vũ Thị Chín

Cán bộ hướng dẫn 2:  TS Khuông Thị Thu Trang

11. Tóm tắt các kết quả mới của luận án:

Điểm nổi bật và mới mẻ của luận án này nằm ở việc lần đầu tiên tiến hành một cách hệ thống việc đối chiếu giữa các hệ thống phân loại khác nhau về các nghĩa thể và thể-thời cụ thể của động từ tiếng Nga. Tác giả đã chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa các cách diễn giải hiện có, đồng thời đánh giá khả năng ứng dụng của các cách tiếp cận này trong các nghiên cứu mang tính loại hình học ngôn ngữ.

Luận án đề xuất một cách tiếp cận theo hướng onomasiology trong việc mô tả ngữ nghĩa thể của động từ – một hướng đi giúp khắc phục sự rối rắm trong thuật ngữ và cho phép xây dựng một hệ thống thể hiện các nghĩa thể cụ thể một cách chuẩn xác, tạo nền tảng cho phân tích đối chiếu giữa các hệ thống ngữ pháp khác nhau.

Một điểm độc đáo khác của nghiên cứu là việc phân tích cách sử dụng các hình thái thể và thể-thời trong trường ca “Những linh hồn chết” của Gogol, nhằm làm rõ đặc điểm của phong cách tự sự và lối kể chuyện đặc trưng của nhà văn.

Luận án cũng xác định và phân tích kỹ lưỡng các phương tiện ngữ pháp và từ vựng trong tiếng Việt giúp người học và người dịch có thể tiếp cận, diễn đạt và chuyển tải chính xác các hình thức thể trong tiếng Nga. Qua đó, các quy luật nhất định trong việc chuyển nghĩa thể cụ thể từ tiếng Nga sang tiếng Việt cũng được làm rõ, đồng thời đánh giá những thành công và hạn chế của bản dịch văn học cụ thể.

12. Khả năng ứng dụng trong thực tiễn:

Các kết quả nghiên cứu có thể được vận dụng vào việc xây dựng nội dung cho các học phần lý thuyết về hình thái học và ngữ nghĩa học của tiếng Nga hiện đại, cũng như trong các khóa học ngôn ngữ học đại cương. Những nguyên tắc phân tích và kết luận từ luận án có thể hỗ trợ việc dạy và học về thể động từ trong nhà trường phổ thông và đại học, đồng thời góp phần vào việc cảm thụ văn phong và đặc trưng ngôn ngữ của văn học cổ điển Nga, đặc biệt là phong cách của N. V. Gogol.

Phương pháp thực nghiệm mà luận án đề xuất – nhằm khảo sát mức độ nhận thức và tính bắt buộc trong biểu đạt phạm trù thể của động từ trong tiếng Việt – cũng có thể áp dụng cho các phạm trù ngữ pháp khác, nhất là trong các nghiên cứu theo hướng ngôn ngữ học tri nhận (cognitive linguistics). Ngoài ra, kết quả nghiên cứu còn có giá trị trong việc giảng dạy tiếng Nga như một ngoại ngữ tại Việt Nam, cũng như trong việc giảng dạy tiếng Việt cho người học Nga, đặc biệt ở khía cạnh đối chiếu hệ thống thể của động từ.

13. Những hướng nghiên cứu tiếp theo:

Còn rất nhiều câu hỏi liên quan đến phạm trù thể trong tiếng Nga và tiếng Việt, cũng như các vấn đề trong dịch thuật văn học, chưa thể giải quyết trọn vẹn trong khuôn khổ nghiên cứu này. Những khía cạnh như: hệ động từ быть, являться, оказаться hay việc phân tích nghĩa thể của các lớp động từ khác nhau về mặt ngữ nghĩa–từ vựng, vẫn là hướng mở cho các nghiên cứu tương lai.

Đặc biệt, với vấn đề dịch thuật văn học từ tiếng Nga, một hướng đi đầy hứa hẹn là tiến hành đối chiếu các bản dịch khác nhau cùng một tác phẩm để từ đó rút ra những chiến lược dịch hiệu quả nhất. Tất cả những nhiệm vụ này hoàn toàn có thể trở thành mục tiêu cụ thể cho các công trình nghiên cứu tiếp theo.

14. Các công trình đã công bố có liên quan đến luận án:

Bùi, T. H. (2024). Thời và thể của động từ tiếng Nga (Ý nghĩa và cách sử dụng), tác giả: A. V. Bondarko & Phạm trù thể của động từ tiếng Nga, tác giả: M. A. Sheliakin. Tạp chí Nghiên cứu Nước ngoài [VNU Journal of Foreign Studies], 40(3), 182–188.

Vũ, T. T., & Bùi, T. H. (2024). Анализ особенностей употребления видовых форм в поэме Н. В. Гоголя «Мертвые души» сквозь призму их переводных аналогов [Phân tích đặc điểm sử dụng các hình thức thể trong trường ca “Những linh hồn chết” của N. V. Gogol qua lăng kính các bản dịch]. Вестник Северо-Восточного федерального университета имени М. К. Аммосова [Bulletin of North-Eastern Federal University], 21(3), 87–98.

Vũ, T. T., & Bùi, T. H. (2024). Особенности передачи видовой семантики русского глагола в переводе на язык изолирующего строя [Đặc điểm truyền tải ngữ nghĩa thể của động từ tiếng Nga trong bản dịch sang ngôn ngữ đơn lập]. PHILOLOGY, 4(52), 6–11.

Vũ, T. T., & Bùi, T. H. (2024). Типология видовых значений русского глагола в свете вьетнамских переводов [Phân loại các giá trị thể của động từ tiếng Nga dưới góc nhìn các bản dịch tiếng Việt]. Международный научно-исследовательский журнал [International Research Journal], 7(145), 134–136.

Bùi, T. H., & Khuông, T. T. T. (2025). Функционирование видо-временных форм русского глагола в рекламных слоганах [Chức năng của các hình thái thể – thời động từ tiếng Nga trong khẩu hiệu quảng cáo]. Международный научно-исследовательский журнал [International Research Journal], 4(154). https://doi.org/10.60797/IRJ.2025.154.44

Bùi, T. H., & Vũ, T. C. (2025). Ý nghĩa và hành chức của động từ thức mệnh lệnh trong khẩu hiệu quảng cáo tiếng Nga và phương thức biểu đạt sang tiếng Việt [The meaning and function of imperative verbs in Russian advertising slogans and their expression in Vietnamese]. Ngôn ngữ và Đời sống, 5(367), 143–153.

Bùi, T. H. (2023). Взаимозаменяемость русских глагольных видов в поэме Н. В. Гоголя «Мертвые души» и специфика ее передачи во вьетнамском языке [Khả năng thay thế của các thể động từ tiếng Nga trong “Những linh hồn chết” và đặc thù chuyển dịch sang tiếng Việt]. In Proceedings of the All-Russian Scientific and Practical Conference with International Participation Dedicated to the 120th Anniversary of A. I. Semenov (pp. 54–58). Yakutsk: NEFU Publishing. ISBN 978-5-7513-3545-8.

Bùi, T. H. (2024). Описание частных видовых значений русского глагола набором семантических признаков [Mô tả các giá trị thể riêng lẻ của động từ tiếng Nga bằng tập hợp đặc trưng ngữ nghĩa]. In Proceedings of the XIX Semenov Readings: All-Russian Scientific and Practical Conference with International Participation Dedicated to the 55th Anniversary of the Faculty of Foreign Languages – Institute of Foreign Philology and Regional Studies (pp. 188–191). Yakutsk: NEFU Publishing. ISBN 978-5-7513-3750-6.

Bùi, T. H. (2024). Функционирование русских глаголов несовершенного вида в рекламных слоганах [Chức năng của động từ tiếng Nga thể chưa hoàn thành trong khẩu hiệu quảng cáo]. In Proceedings of the International Postgraduate Research Conference, Hanoi, 24–26 October 2024 (Vol. 1, pp. 721–726). Hanoi: HGU Publishing. ISBN 978-604-443-1168-5.

Bùi, T. H., Vũ, T. C., & Nguyễn, H. C. (2025). Quảng cáo dược mỹ phẩm: đặc điểm hành chức của động từ [Cosmetic and pharmaceutical advertising: Functional characteristics of verbs]. In Proceedings of the National Conference on Foreign Language Teaching in the National Education System, Hanoi, 3 January 2025. Hanoi: Vietnam National University Press.

Hà Nội, ngày 6 tháng 7 năm 2025

Nghiên cứu sinh

Bùi Thu Hà

INFORMATION ON DOCTORAL THESIS

 

1. Full name: Bui Thu Ha
2. Sex: Female
3. Date of birth: 08/ 08/ 1987
4. Place of birth: Thai Nguyen
5. Admission decision number: 2667/QĐ-ĐHNN dated November 24^th, 2022 by the Rector of the University of Languages and International Studies.
6. Changes in academic process: Decision No. 1888/QĐ-ĐHNN issued by the Rector of the University of Languages and International Studies, dated August 16^th, 2023, on the extension related to the change of doctoral thesis supervisor.
7. Official thesis title: Semantic Features and Functional Use of Russian Verb Aspect and Their Transmission into Vietnamese (on the Material of N.V. Gogol’s Dead Souls)
8. Major: Russian Language
9. Code: 9220202.01
10. Supervisors:

Supervisor 1: Assoc. Prof. Dr. Vu Thi Chin

Supervisor 2: Dr. Khuong Thi Thu Trang

11. Summary of the new findings of the thesis:

A systematic comparison of various classifications of specific aspectual and aspect-temporal meanings of Russian verbs has been carried out for the first time. Areas of convergence and divergence among existing interpretations have been identified and typologized. The applicability of these classifications to solving typological linguistic problems has been critically assessed.

An onomasiological approach to describing the aspectual semantics of verbal word forms has been developed. This approach makes it possible to overcome terminological inconsistency and to offer a system of representing specific aspectual meanings that ensures both precision and completeness in the comparative analysis of different grammatical systems.

An attempt has been made to establish general principles for the use of aspectual and aspect-temporal forms in N. V. Gogol’s poem Dead Souls, thus contributing to a more refined understanding of the author’s narrative style.

A comprehensive inventory of lexical and grammatical means in the Vietnamese language has been identified and described in detail. These tools enable Vietnamese speakers to interpret, translate, and correctly produce Russian aspectual forms.

Certain patterns in the use of linguistic resources to convey specific aspectual meanings of Russian verbs in the Vietnamese translation of a literary work have been revealed and analyzed. The translator’s “gains and losses” in rendering aspectual nuances have also been examined.

12. Practical applicability, if any:

The practical value of the dissertation lies in the fact that the data obtained during the research can be used in the development of theoretical courses on morphology and semantics of the modern Russian language, as well as within the framework of general linguistics. The principles of analysis and the conclusions presented in the study may prove useful in both school and university teaching practices – particularly in the study of the verbal aspect category and in exploring the linguistic and stylistic features of Russian classical literature, especially the language of N.V. Gogol.

The methodology of the experimental study aimed at identifying the degree of awareness and obligatory expression of the aspectual category in the Vietnamese language may also be applied to the investigation of other grammatical categories, especially within cognitive linguistics.

The results of the study are applicable to the teaching of Russian as a foreign language, including in Vietnamese schools and universities, and to the teaching of the Vietnamese language – especially in the context of verbal aspect system instruction.

13. Further research directions, if any:

Not all issues related to the specificity of aspect in Russian and Vietnamese, as well as the associated challenges of literary translation, have been fully addressed within the scope of this study.

Beyond its limits remain the investigation of semantically deficient verbs (such as быть, оказаться, являться) and the analysis of aspectual semantics in verbs belonging to various lexical-semantic classes.

As for the translation of Russian literary texts, it would be valuable to conduct a comparative analysis of different translated versions. Each of these outlined directions may serve as the basis for further research.

14. Thesis–related publications:

Bui, T. H. (2024). Tense and aspect of Russian verbs (Meaning and usage) by A. V. Bondarko & The aspect category of Russian verbs by M. A. Sheliakin. VNU Journal of Foreign Studies, 40(3), 182–188.

Vu, T. T., & Bui, T. H. (2024). Analysis of the peculiarities of the use of aspectual forms in N. V. Gogol’s poem Dead Souls through the prism of their translated equivalents. Bulletin of North-Eastern Federal University, 21(3), 87–98.

Vu, T. T., & Bui, T. H. (2024). Features of transferring the aspectual semantics of Russian verbs into an isolating language. Philology, 4(52), 6–11.

Vu, T. T., & Bui, T. H. (2024). Typology of aspectual meanings of Russian verbs in the light of Vietnamese translations. International Research Journal, 7(145), 134–136.

Bui, T. H., & Khuong, T. T. T. (2025). The functioning of aspect-tense forms of Russian verbs in advertising slogans. International Research Journal, 4(154). https://doi.org/10.60797/IRJ.2025.154.44

Bui, T. H., & Vu, T. C. (2025). The meaning and function of imperative verbs in Russian advertising slogans and their expression in Vietnamese. Language and Life, 5(367), 143–153.

Bui, T. H. (2023). Interchangeability of Russian verb aspects in N. V. Gogol’s poem Dead Souls and the specifics of its rendering in Vietnamese. In Proceedings of the All-Russian Scientific and Practical Conference with International Participation Dedicated to the 120th Anniversary of A. I. Semenov (pp. 54–58). Yakutsk: NEFU Publishing. ISBN 978-5-7513-3545-8.

Bui, T. H. (2024). Description of particular aspectual meanings of Russian verbs through a set of semantic features. In Proceedings of the XIX Semenov Readings: All-Russian Scientific and Practical Conference with International Participation Dedicated to the 55th Anniversary of the Faculty of Foreign Languages – Institute of Foreign Philology and Regional Studies (pp. 188–191). Yakutsk: NEFU Publishing. ISBN 978-5-7513-3750-6.

Bui, T. H. (2024). The functioning of Russian imperfective verbs in advertising slogans. In Proceedings of the International Postgraduate Research Conference, Hanoi, 24–26 October 2024 (Vol. 1, pp. 721–726). Hanoi: HGU Publishing. ISBN 978-604-443-1168-5.

Bui, T. H., Vu, T. C., & Nguyen, H. C. (2025). Cosmetic and pharmaceutical advertising: Functional characteristics of verbs. In Proceedings of the National Conference on Foreign Language Teaching in the National Education System, Hanoi, 3 January 2025. Hanoi: Vietnam National University Press.

Hanoi, 06/ 07/ 2025

PhD Candidate

                                                                                         

Bui Thu Ha